Anemia zbulohet nëpërmjet analizës së plotë të gjakut. Në varësi të të dhënave që siguron kjo analizë mjeku orientohet drejt llojit, shkaqeve të anemisë dhe thellohet në ekzaminime të tjera plotësuese.
Shumë njerëz janë të rrezikuar për të patur anemi dhe kjo ndodh për disa shkaqe, duke nisur nga një dietë e varfër, çrregullime intestinale, sëmundje kronike, infeksione dhe gjendje të tjera të organizmit. Ndër më të rrezikuarit për të patur anemi janë fëmijët e vegjël, gratë që kanë cikël menstrual ose gratë shtatzënë, si dhe personat që vuajnë nga sëmundje kronike. Në një intervistë për “Mapo”, doktoreshë Blerina Koprencka, hematologe, thotë se risku i anemisë rritet me rritjen e moshës dhe se ky problem shëndetësor mund të zbulohet nëpërmjet analizës së plotë të gjakut. “Në varësi të të dhënave që siguron kjo analizë” –shpjegon hematologia-“mjeku orientohet drejt llojit, shkaqeve të anemisë dhe thellohet në ekzaminime të tjera plotësuese”. Doktoreshë Koprencka apelon për mos neglizhencë të anemisë sepse ndonëse mund të anashkaloni shenjat dhe simptomat e këtij problemi shëndetësor trupi juaj vuan pasojat të cilat në rast mos mjekimi në kohë shkaktojnë probleme të rënda shëndetësore.
Çfarë është anemia?
Anemia është çrregullimi më i zakonshëm i gjakut. Organizmi i prekur nga kjo sëmundje karakterizohet nga pamjaftueshmëria e qelizave të kuqe të gjakut për të transportuar sasinë e nevojshme të oksigjenit në qelizat e trupit. Kjo ndodh kur organizmi prodhon më pak rruaza të kuqe, kur ka hemorragji ose humbje gjaku, apo kur rruazat e kuqe shkatërrohen nga trupi.
Qelizat e kuqe të gjakut të quajtura ndryshe eritrocite transportojnë hemoglobinën, e cila është një proteinë e pasur me hekur që lidh oksigjenin në mushkëri dhe e transporton atë në të gjitha indet e trupit.
Kur ju keni anemi trupi juaj ka mungesë të oksigjenit, kështu që ju mund të përjetoni një nga këto simptoma, si: dobësi trupore, lodhje; vështirësi në frymëmarrje; marrje mendsh; të rrahura të shpejta ose të çrregullta të zemrës; zhurmë në vesh; thonj të dobët dhe që thyhen lehtë; tharje e gojës, djegia e gjuhës; dhimbje koke; duar dhe këmbë të ftohta; zbehje apo zverdhje të lëkurës; dhimbje gjoksi.
Kush rrezikohet nga anemia?
Shumë njerëz janë të rrezikuar për të patur anemi për shumë arsye, si: një dietë e varfër, çrregullime intestinale, sëmundje kronike, infeksione dhe gjendje të tjera të organizmit. Gratë që kanë cikël menstrual ose gratë shtatzënë, njerëzit me sëmundje kronike, fëmijët e vegjël janë personat më të rrezikuar për të patur anemi. Risku i anemisë rritet me rritjen e moshës.
Nëse ju keni një nga gjendjet kronike të mëposhtme, ju mund të jeni në risk të madh për të shfaqur anemi: Artriti reumatoid dhe sëmundje të tjera autoimune; sëmundje të veshkave; kancer; sëmundje të mëlçisë; sëmundje të gjëndrave tiroide; sëmundje inflamatore të zorrës (sëmundja e Crohn ose koliti ulcerativ); mjekime të ndryshme; probleme të palcës së kockës në rastin e infiltrimit të saj nga sëmundje malinje etj.
Shenjat dhe simptomat e anemisë mund të anashkalohen lehtësisht. Prandaj shumë njerëz që kanë anemi nuk e dinë që e kanë, derisa kryejnë analizat e gjakut, ku dhe e zbulojnë.
Tipet më të zakonshme të anemisë
Anemia nga mungesa e hekurit është shkaku më i zakonshëm i anemisë. Ndodh kur ju nuk keni mjaftueshëm hekur në trupin tuaj si rezultat i dietës së varfër me ushqime që përmbajnë hekur, i humbjes së gjakut ose nga keqpërthithja e hekurit.
Pa sasinë e duhur të hekurit në organizëm, trupi juaj nuk është në gjendje të prodhojë mjaftueshëm rruazat e kuqe të gjakut. Për këtë arsye është e domosdoshme që dieta juaj të jetë e pasur me ushqime që kanë përmbajtje hekuri. Shtatzënia, periudha e lindjes dhe laktacioni konsumojnë sasi të mëdha hekuri dhe rezulton në anemi të lidhur me shtatzëninë.
Anemia nga deficiti i vitaminave vjen si rezultat i nivelit të ulët të acidit folik dhe ndodh zakonisht në dietë të varfër me këto vitamina. Arsye tjetër mund të jetë mos përthithja e tyre nga trakti gastrointestinal.
Anemia hemolitike ndodh kur rruazat e kuqe të gjakut shkatërrohen në qarkullimin e gjakut ose në shpretkë. Anemia hemolitike mund të ndodhë edhe për shkaqe mekanike (valvula të zemrës të dëmtuara), infeksione, sëmundje autoimune ose anomali të lindura të rruazave të kuqe të gjakut. Anomalitë e trashëguara mund të prekin hemoglobinën ose strukturën dhe funksionin e rruazave të kuqe të gjakut, si: deficit i Glukozë 6 fosfat dehydrogjenazës, talasemitë, drepanocitozat etj.
Anemia e shkaktuar nga sëmundje të tjera – Disa sëmundje prekin aftësinë e trupit për të prodhuar rruaza të kuqe. Për shembull, pacientë me sëmundje të veshkave mund të zhvillojnë anemi për shkak se veshkat nuk janë në gjendje të prodhojnë mjaftueshëm hormonin eritropoetinë e cila ka për detyrë të sinjalizojë palcën e kuqe të kockave, të prodhojë qeliza të kuqe të reja ose të prodhojë më shumë në situatë të nevojave më të mëdha të organizmit. Kimioterapia që përdoret për të trajtuar një sërë sëmundjesh tumorale dëmton, gjithashtu, aftësinë e trupit për të prodhuar qeliza të reja të kuqe dhe shpesh çon në anemi.
Si zbulohet anemia?
Anemia zbulohet nëpërmjet analizës së plotë të gjakut. Në varësi të të dhënave që siguron kjo analizë mjeku orientohet drejt llojit, shkaqeve të anemisë dhe thellohet në ekzaminime të tjera plotësuese. Diagnostikimi i anemisë bëhet nga mjeku Hematolog, i cili pasi ka marrë historinë tuaj dhe ju ka ekzaminuar, rekomandon ekzaminimet përkatëse laboratorike dhe imazherike. Trajtimi i anemisë bëhet në varësi të shkakut, gravitetit, pranisë ose jo të sëmundjeve të tjera bashkëshoqëruese, komplikacioneve të mundshme, moshës së pacientit dhe faktorëve të tjerë. Diagnostikimi i hershëm i anemisë ndihmon në parandalimin e komplikacioneve dhe trajtimin e duhur të saj.
